Screening is essentieel in de strijd tegen melanomen!
Al 50 jaar neemt het aantal kwaadaardige melanomen toe. Het is dan wel de ernstigste vorm van huidkanker, maar als zo’n melanoom tijdig wordt gevonden, is de kans op genezing 100%. Vandaar het belang van snelle detectie en voorkoming, vooral dan bij risicogroepen.
- Wat is een kwaadaardig melanoom?
Een kwaadaardig melanoom is een schadelijke tumor van de melanocyten (dat zijn de gepigmenteerde huidcellen die ook instaan voor het bruinen). Zo’n tumor kan voorkomen zowel op een stuk gezonde huid als op een ontaarde moedervlek (naevus). Deze aandoening, die meer vrouwen dan mannen treft, is de snelst toenemende kanker ter wereld: ze verdubbelt elke tien jaar in omvang.
- Wie loopt het meeste risico op deze kanker?
Hoewel deze tumoren voornamelijk voorkomen bij mensen tussen de 40 en 50 jaar, is dit soort kanker ook één van de meest voorkomende bij jonge mensen. Maar omdat melanoom, zoals alle huidkankers, vele jaren nodig heeft om ‘uit te breken’, hebben zowel kinderen als adolescenten er daarom zelden last van. Personen met een lichte huidskleur en heldere oogkleur (blond- en roodharigen) die weinig of helemaal niet bruin worden, lopen het meeste risico. Ook mensen met een groot aantal moedervlekken, vooral als die atypisch zijn.
Het risico is ook groter voor mensen bij wie melanoom in de familie zit. Spelen ten slotte ook een rol: langdurige blootstellingen aan de zon die leiden tot zonnebrand, en dat vooral vóór de leeftijd van 10 jaar.
- Welke tekenen kunnen wijzen op melanoom?
De meeste mensen hebben gepigmenteerde vlekjes op hun lichaam. Die zijn meestal goedaardig en blijven dat ook. Een verandering in het uitzicht van een van deze vlekjes kan echter het eerste teken van melanoom zijn.
Bepaalde wijzigingen moeten daarom uw aandacht trekken. Die zijn makkelijk samen te vatten in de volgende vijf kenmerken. Eén: assymetrie van het huidvlekje. Twee: onregelmatige randen van het vlekje. Drie: ongelijke verkleuring van het vlekje. Vier: een diameter groter dan 5 mm. En vijf: verandering van het vlekje, zij het qua kleur, grootte of vorm. Ook als het begint te jeuken of bloeden. Als een moedervlek één of meerdere van deze kenmerken vertoont, raadpleeg dan een arts.
Belangrijk: slechts 40% van alle kwaadaardige melanomen komen voort uit een bestaande moedervlek. Daarom: als een nieuwe pigmentatie verschijnt op een voordien onaangetast stukje huid, gaat u daarmee ook best naar de dokter.
- Hoe wordt deze kanker behandeld?
Als de verdachte aard van het huidletsel wordt bevestigd (met behulp van een dermatoscoop, een soort groot vergrootglas), wordt dit chirurgisch verwijderd en in het laboratorium geanalyseerd. Afhankelijk van de verkregen resultaten kan een extra huidverwijdering nodig zijn, evenals het zoeken naar andere huidletsels. Zijn er uitzaaiingen, dan zal chemotherapie of radiotherapie nodig zijn.
Belangrijk: een vroege diagnose is essentieel omdat de dodelijkheid van de tumor in verband staat tot haar dikte, die in de loop van de jaren vermeerdert.
Hoe kan men melanoom voorkomen?
Bescherming tegen de zon is de beste preventie. Stel uzelf niet bloot aan de zon tijdens de heetste uren van de dag en bescherm uzelf met zonnebrandcrème (kies de beschermingsfactor in functie van de lichtgevoeligheid van uw huid). Kinderen hebben speciale aandacht nodig, want hoe vaker een kind verbrandt door de zon, hoe groter de kans dat het op volwassen leeftijd huidkanker krijgt. Kinderen moeten worden beschermd met een volledig dekkende laag zonnebrandolie die geregeld moet worden vernieuwd. Zorg dat ze een t-shirt dragen, en een hoed met brede rand. Zonnebank-fans moeten ook voorzichtig zijn: boek niet meer dan tien sessies per jaar en gebruik voldoende bescherming. Preventie betekent ook: vroege detectie. Elk jaar organiseren dermatologen in mei een dag met gratis screening voor huidkanker. Voor meer informatie: www.euromelanoma.org.
