Kruiden en specerijen, voor een gezonde keuken!

Aromatische kruiden zijn welriekend en zinnenprikkelend; ze verrukken echter niet enkel het gehemelte, ze worden ook gewaardeerd om hun gunstige eigenschappen. Sommige van deze kruiden zijn immers ook rijk aan vitamines en sporenelementen. Als u ze regelmatig gebruikt, levert dat een belangrijke bijdrage tot een gezond dieet. Hier een overzicht van de belangrijkste aromatische kruiden en hun gezondheidsvoordelen:

Peterselie: bomvol vitamines

Of het nu om de gekrulde of platte variant gaat, peterselie heeft als belangrijkste troef dat het rijk is aan vitamine C: 200 mg per 100 gram. Consumptie van dit groentegewas helpt ook bij het vervullen van uw behoefte aan kalium (800 mg/100 g), calcium (200 mg/100 g), magnesium, ijzer en betacaroteen. Een aftreksel of afkooksel van peterselie heeft verkwikkende, stimulerende eigenschappen.

Goed om weten: eet peterselie bij voorkeur rauw en vooral vers, omdat vitamine C verdwijnt bij het koken. Platte peterselie is rijker aan smaak dan de gekrulde versie, die dan weer geschikter is als versiering van uw gerechten. Bieslook is een ander kruid dat rijk is aan vitamine C en bevat bovendien B2, een vitamine bekend om haar ontgiftende eigenschappen.

Basilicum: rijk aan calcium

Deze aromatische plant, waarvan er ongeveer 150 soorten bestaan, is een pijler van de mediterrane gastronomie. Basilicum bevat aanzienlijke hoeveelheden vitamines C en A, plus calcium en fosfor – essentiële mineralen voor de ontwikkeling van botweefsel. Deze plant is al duizenden jaren bekend om zijn therapeutische eigenschappen. Aftreksels en afkooksels van basilicum worden gebruikt omwille van de spijsverterende werking. Bovendien is basilicum rijk aan kamfer, waardoor het de luchtwegen vrijmaakt en helpt bij verkoudheden.

Goed om weten: consumeer basilicum bij voorkeur vers. Let erop dat de bladeren groen en vlekvrij zijn.

Tijm: antiseptische werking

Tijm is een basisaroma in de keuken, met name vaak gebruikt in een kruidentuiltje. Het helpt tegen vermoeidheid en bloedarmoede en stimuleert de eetlust. Deze vaste plant bevat thymol, een essentiële olie met antiseptische eigenschappen, effectief tegen keelpijn. Een afkooksel van tijm bevordert de spijsvertering, bestrijdt darmproblemen en helpt tegen slechte adem. Tijm wordt ook gebruikt als dampmiddel tegen verkoudheid en als infusie tegen de hoest.

Goed om weten: gebruik tijm in zijn geheel eerder dan verkruimeld, zo heeft het meer smaak.

Dragon: bevordert de spijsvertering

Ooit werd dragon geroemd om zijn genezende werking tegen giftige dierenbeten. Het kruid is rijk aan vitamine C en bevat ook estragol, een essentiële olie bekend om zijn eetlust- en spijsverteringsbevorderende eigenschappen. Een infusie van dragon ontspant het zenuwstelsel, bestrijdt slapeloosheid en helpt tegen de hik.

Goed om weten: om zijn geur te behouden, dient dragon te worden gesnipperd in plaats van fijngehakt.

Oregano: krachtige infectieweerder

Oregano is afkomstig uit Azië en wordt soms ook marjolein genoemd (in feite gaat het om twee nauw verwante soorten). Qua smaak lijkt het eerder op tijm. Deze plant heeft een reputatie als digestief, met name als middel tegen een opgeblazen gevoel of trage darmwerking na een zware maaltijd: giet 25 cl kokend water uit over 1-2 theelepels oregano en laat vijf minuten trekken. De etherische olie die oregano bevat, is populair in de aromatherapie omwille van zijn infectiewerende deugden. 

Goed om weten: om olijfolie aangenamer te doen geuren, kan men enkele blaadjes oregano aan de fles toevoegen.

Kruidnagel: verdovende werking

Kruidnagel is de bloemknop van de kruidnagelboom, geplukt en gedroogd nog voordat hij gebloeid heeft. Het bevat eugenol, een zeer krachtig antisepticum. In de middeleeuwen beschouwde men kruidnagel als een middeltje tegen alle pijnen. Het wordt nog steeds gebruikt in veel farmaceutische formules (voor siropen, zuigtabletten, enz.) en in mondhygiënische preparaten.

Goed om weten: om de kwaliteit van kruidnagel te controleren, drop het in het water. Blijft het niet drijven, dan heeft het zijn geur verloren.

Munt: verkwikkend en antibacterieel

Zowel in de variant pepermunt en groene munt is deze plant rijk aan vitamines A en B en ijzer. Munt heeft onbetwiste deugden voor de spijsvetering. Een thee gebaseerd op (verse of gedroogde) munt na de maaltijd is inderdaad goed voor de vertering. Maar de plant heeft ook nog andere deugden: het is een stimulerend middel, verkwikkend ook, antibacterieel bovendien, en goed tegen hoofdpijn.

Een paar druppels muntalcohol op een suikerklontje hebben hetzelfde effect, en kunnen ook een beginnende misselijkheid neutraliseren. Tenslotte wordt menthol, de essentie van munt, veel gebruikt voor mondspoelingen.

Goed om weten: er zijn verschillende soorten munt, maar groene munt is de meest voorkomende.

Wat is kruidengeneeskunde?

Kruidengeneeskunde (ook wel fytotherapie genaamd) is het voorkomen of behandelen van ziektes met behulp van planten. Het aanwenden van planten voor therapeutische doeleinden gaat terug tot de vroegste Oudheid. Chinese geschriften over dit onderwerp zijn duizenden jaren oud. Daarenboven zijn er tal van conventionele geneesmiddelen die zijn ontwikkeld op basis van moleculen die in planten worden aangetroffen. Kruidengeneesmiddelen bestaan in diverse vormen van preparaten, meestal gebaseerd op water – thees of infusies – maar er zijn ook andere soorten, o.a. tincturen, zalven en capsules.

Fytotherapie mag niet worden verward met homeopathie, een therapeutische techniek meer dan twee eeuwen geleden ontwikkeld door dokter Samuel Hahnemann, een Duitse arts. Homeopathie gaat uit van het principe van de gelijksoortigheid. Dat betekent dat een stof die bij gezonde mensen bepaalde symptomen veroorzaakt, bij toediening in zeer kleine doses en in verdunde, gedynamiseerde vorm, genezend werkt voor mensen met vergelijkbare symptomen. Merk op dat kruidentherapeuten ook homeopathische producten kunnen voorschrijven, uiteraard deze die gebaseerd zijn op planten.

Essentiële oliën

Aromatherapie, een therapeutische discipline die gebruik maakt van essentiële oliën, heeft vele toepassingen. De oliën worden door stoomdistillatie gewonnen uit planten, en worden oraal ingenomen – maar enkel op medisch advies, omdat sommige stoffen toxisch zijn – of gebruikt als grondstof voor massages of verstuiving. Omdat er een grote hoeveelheid planten voor nodig is om ze te verkrijgen, zijn deze oliën erg duur. Een voorbeeld: om een liter essentiële rozenolie te vervaardigen, zijn er maar liefst vijf ton rozenblaadjes nodig. 

Belangrijk om weten: essentiële oliën gebruikt men nooit in pure vorm, worden afgeraden voor gebruik door zwangere vrouwen, en moeten buiten het bereik van kinderen gehouden worden.